| Summary: | Agitur critice de thesi ad solvendos casus conscientiae iudicium virtutis prudentiae ultimatim solum sufficere, cum applicatio principiorum reflexorum scientiae moralis, maxime normarum derivatarum, iudicii ultimipractici de hic et nunc agendis fundamentum sufficiens minime praebeat. Thesis illa critice diiudicanda inter « iudicium prudentiae » et iudicium scientiae moralis de moralitate actionis distinguit; unde etiam duplicem veritatem, nempe « veritatem prudentialem » et veritatem scientificam, agno scit, quarum altera in « conformitate ad rectitudinem appetitus », altera in « conformitate intellectus cum re » consistit. Primo ostenditur illam distinctionem eatenus non subsistere, quatenus iudicium prudentiae modum cognitionis iuxta iudicium nixum principiis reflexis esse contendit. Porro illa distinctio etiam eatenus non subsistit, quatenus iudicium prudentiale pro altero iudicio saltem ultimatim substituere vult. Argumentation analysando prudentiam, imprimis appetitum rectum, quem includit, procedit. Secundo rationes, quas pro thesi oppugnata afferunt, examinantur et refutantur. Haberi — dicunt — casus, ubi norma reflexa scientiae moralis ad diiudicandam moralitatem actionis concretae dubia sit. Dein normas saltem derivatas non sufficere, cum solum « in pluribus » casuum particularium valeant. Denique semper principium reflexum et casum concretum inter sese discrepare, cum hic quidem characterem strictae individualitatis, illud vero universalitatis induat. Hisce rationibus pro iudicio prudentiali a scientia morali ultimatim independente resolutis negotium criticum comprehenditur statuendo assertores talis iudicii prudentiae relationem inter subiectum cognoscens et obiectum cognitum tantopere in favorem subiecti pervertere, ut cum generali natura actus cognoscitivi non iam componi possit. Unde primo favetur cuidam Anti-Intellectualismo, qui insuper pro speciali indole nostri problematis exaggeratum Supernaturalismum, nempe deficientem activitatis humanae respectum secumfert. Eliminatur enim obiectum ut elementum proprie determinans cognitionem, cum solum sit ansa ad actuandam subiecti habilitatem (supernaturalem). Secundo propter eandem causam singularis indoles actus moralis, eaque personalis, detrimentum patitur. In fine animadvertitur doctrinam S. Thomae de prudentia cum Aristotelis doctrina de prudentia arctissime quidem nexam esse, tamen prorsus aliis conditionibus systematis Ethicae ac apud Stagiritam subiectam esse. Doctor Angelicus nempe theoriam vitae moralis metaphysice fundare tendit, cum Aristoteles nec personam humanam nec obiectivum ordinem normarum, hinc vix ullum metaphysicum fundamentum ut tale in sua Ethica supponat. Qui hanc differentiam non videt, periculum subit, ne doctrinam scholasticam de prudentia in speciem cuiusdam moderni Anti-Intellectualismi vertat et — universaliter loquendo — intellectum practicum, quatenus in scientiis practicis fundamentum sic dictorum iudiciorum valoris praebet, ad modum hodiernae « philosophiae vitae » necnon « philosophiae exsistentialis » positivistice depravet.
|
|---|