Ḳazaḳ poėzijasyndaġy žaratušy u̇ġymyn bìldìretìn ataular
This article introduces names used to express term "God" in Kazakh Poetry. It describes the role of Tengri, Allah, Lord, God and other names in poets’ religious poetry as well. The most popular words expressing "God" in Kazakh poets’ works are Tenri/Tengri. The word "Tengri&...
| Subtitles: | Names used to express term "God" in Kazakh Poetry Слова, раскрывающие понятие «Творца» в казахской поэзии |
|---|---|
| Authors: | ; |
| Format: | Electronic Article |
| Language: | Kazakh |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Journals Online & Print: | Drawer...
|
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Äl-Farabi Atyndaġy Ķazaķ Ūlttyķ Universitetí
2019
|
| In: |
Chabaršy. Dintanu serijasy
Year: 2019, Volume: 20, Issue: 4, Pages: 21-26 |
| Further subjects: | B
тюркский мир
B scientist B Алла B Бог B Түркілік B the Turkic World B Всевышний B Тенгри B Құдай B ученый B Allah B поэзия B Lord B Ғалым B Поэзия B Тәңір B Tengri B Аллах B Раббым B Poetry B God |
| Online Access: |
Volltext (kostenfrei) Volltext (kostenfrei) |
| Summary: | This article introduces names used to express term "God" in Kazakh Poetry. It describes the role of Tengri, Allah, Lord, God and other names in poets’ religious poetry as well. The most popular words expressing "God" in Kazakh poets’ works are Tenri/Tengri. The word "Tengri" has been existing in Turkic languages since ancient times. The word "Lord" has also been widely spread. The words "Allah", "God", "Mighty", "Creator", "Father", "All-Father", "Author", "Owner", "Master", "Lord" are synonymous for the word "Tengri". Despite different pronunciation of these words, their lexical meaning is the same, in other words, they are considered similar words. It is important to note that the ancient Turkic word "Tengi" correspond to the nature of God in poets’ poetry of the XV-XVI centuries. Mentioning «Creator», the substitution of the ancient Turkic word «Tengri» for the Persian word «God» and the Arabic word «Allah» is described in the poets’ poetry of the XVII century. AscientistofIslamicstudiesSmailSeitbekovsaysaboutthereligionfromascientificpoint of view: «Following the history of mankind, starting from the earliest community up to the present day, all people believe in the Creator of the World and worship Him on their own». Today, scientists have not found the exactanswer of the origins of the Turkic Religion, its system and whether it is considered a religion or a belief. Аталған мақалада қазақ поэзиясындағы жаратушы ұғымын білдіретін атаулар қарастырған. Атап айтқанда тәңір,алла,хақ, құдай сияқты атаулардың біздің діни жыраулар поэзиясында қалай көрініс тапқанына сипатама жасалды. Қазақ жыраулар шығармашылығында жаратушы сипатын беретін атаулардың ішінде кең көлемде қолданылғаны - Тәңрі/ Тәңірі сөздері. «Тәңірі» сөзі түркі тілдерінде өте ертеден қолданылып келе жатқан көне сөз. Сонымен қатап Хақ лексемасы да біршама кең түрде көрініс тапқан. Тәңірі сөзінің синонимдері - Алла, құдай, Құдірет, Жаратқан, Жаратушы, Жасаған, Жасаған ием, Ие, Раббы, Хақ. Бұл сөздердің айтылуы басқа болғанымен лексикалық мағыналары бірдей, яғни мәндес сөздер болып табылады. Сонымен қатар, бір ескерер мәселе, ХV-ХVІ ғасыр аралығындағы жыраулар поэтикасында Алла болмысының жеткізілуі көне түркілік Тәңір сөзімен келеді. ХVІІ ғасырдан ежелгі түркілік Тәңірі сөзін парсының «Құдай» арабтың «Алла» сөздеріне алмастыра бастағанын біз жыраулар поэтикасында жаратушы сөздердің қолданысынан көреміз. Исламтанушы ғалым Смайыл Сейтбеков: «Адамзат тарихына көз жүгіртіп қарайтын болсақ, ең алғашқы қауымдық құрылыстан бастап, бүгінгі күнге дейін өмір сүрген барлық қауымдар бүкіл әлемді жаратқан Жаратушы Жаппар Иеге сеніп, өз танымының шама-шарқынша құлшылық еткен» - деп діни тұрғыдан ғылыми пікір айтады. Қазіргі ғалымдар арасында түріктердің діні қалай атанғаны, оның негізгі жүйесі қандай, бұл дін бе әлде сол кездегі діни-наным сенім ба деген сұраққа әлі толық жауап берілмеген. |
|---|---|
| ISSN: | 2521-6465 |
| Contains: | Enthalten in: Chabaršy. Dintanu serijasy
|
| Persistent identifiers: | DOI: 10.26577/EJRS-2019-4-r3 |