Ėtnolingvističeskij analiz religioznych nazvanij v drevnetjurkskom jazyke: na primere teksta Sekiza Jukmeka Jaruka
The article provides an ethnolinguistic analysis of religious names found in ancient Turkic texts. Since these works, written in the ancient Uyghur language, are mainly texts of religious translation, there are many religious terms, prayers, and verses in the language of the country of origin of the...
| Subtitles: | Ethnolinguistic analysis of religious names in the ancient Turkic language$dоn the example of the text of Sekiz Yukmek Yaruk |
|---|---|
| Main Author: | |
| Format: | Electronic Article |
| Language: | Russian |
| Check availability: | HBZ Gateway |
| Journals Online & Print: | Drawer...
|
| Fernleihe: | Fernleihe für die Fachinformationsdienste |
| Published: |
Äl-Farabi Atyndaġy Ķazaķ Ūlttyķ Universitetí
2024
|
| In: |
Chabaršy. Dintanu serijasy
Year: 2024, Volume: 37, Issue: 1, Pages: 93-105 |
| Further subjects: | B
буддийская религия
B көне ұйғыр тілі B история религий B ethnolinguistics B діни атаулар B Buddhist religion B діндер тарихы B religious terms B древнеюйгурский язык B религиозные термины B будда діні B этнолингвистика B ancient Uyghur language B history of religions |
| Online Access: |
Volltext (kostenfrei) Volltext (kostenfrei) |
| Summary: | The article provides an ethnolinguistic analysis of religious names found in ancient Turkic texts. Since these works, written in the ancient Uyghur language, are mainly texts of religious translation, there are many religious terms, prayers, and verses in the language of the country of origin of the religion. In order to study and introduce the noble heritage of our ancestors into scientific circulation in our native language, it is necessary to know the origins of these names. The purpose of the article is to analyze the origin and explain the meaning of religious names, which are often found in ancient Uyghur translation literary artifacts. The article has great scientific and practical significance in the study of the practice of identifying the territory where the Buddhist religion was practiced, translating into other languages. The article uses comparative-historical methods of grouping, analysis, translation, analysis of the origin of religious names used in the ancient Turkic language in that era. When writing Our research work, we used religious names from the Sutra "sekiz yukmek yaruk", which preaches the Buddhist religion widely known in the world of science. As a result, it was found that when translating from texts about Mani, Buddha, Christianity, alternative names were created in the ancient Uyghur language, that is, new words were born and their widespread use, and they were analyzed from an ethnolinguistic point of view. The relevance of the article lies in the fact that this topic has never been discussed in Kazakh science and has not entered scientific circulation in the Kazakh language. The article is valuable for its contribution to the Kazakh Religious Science in terms of identifying and using ancient religious names. In the process of writing the work, the works of several domestic and foreign scientists were used. В статье сделан этнолингвистический анализ религиозных названий, встречающихся в древнетюркских текстах. Эти произведения, написанные на древнеюйгурском языке, в основном представляют собой религиозные термины, молитвы, стихи на языке страны происхождения религии, поскольку это тексты с религиозным переводом. Для изучения и включения в научный оборот благородного наследия наших предков необходимо знать происхождение этих имен. Цель статьи-проанализировать происхождение и объяснить значение религиозных имен, часто встречающихся в литературных реликвиях. Статья имеет большое научное и практическое значение при изучении практики определения территории буддизма, перевода на другие языки. В статье были использованы сравнительно-исторические, группировочные, аналитические, переводческие методы, был достигнут анализ происхождения религиозных названий, использовавшихся в ту эпоху в древнетюркском языке. При написании нашей исследовательской работы мы использовали религиозные имена в Сутре "Секиз юкмек Ярук", которая проповедует буддийскую религию, широко известную в мире науки. В результате работы было установлено, что при переводе с текстов о мани, Будде, христианстве в древнеюйгурском языке были созданы альтернативные имена, т. е. были созданы новые слова и широко использовались, и проведен этнолингвистический анализ их. Актуальность статьи заключается в том, что данная тема никогда не применялась в казахской науке на казахском языке и не попала в научный оборот. Статья ценна своим вкладом в казахскую религиоведческую науку с точки зрения определения, использования и использования религиозных названий, использовавшихся в старые времена в текстах. Статья может быть использована в качестве вспомогательного учебного пособия по дисциплинам "история религиоведения", "история религиоведения тюркского мира", "История мировых религий". При написании работы были использованы труды нескольких отечественных и зарубежных ученых. Мақалада көне түркі тіліндегі мәтіндерде кездесетін діни атауларға этнолингвистикалық тұрғыдан талдау жасалынды. Көне ұйғыр тілінде жазылған бұл еңбектер негізінен діни аударма мәтіндер болғандықтан дін шыққан елдің тіліндегі діни терминдер, дұғалар, аяттар көптеп кездеседі. Ата-бабаларымыздан қалған асыл мұраларды оқып-үйреніп, ана тілімізде ғылыми айналысқа енгізу үшін бұл атаулардың түп-төркінін білуіміз шарт. Мақаланың мақсаты көне ұйғыр жазулы аударма әдеби жәдігерлерде жиі кездесетін діни атаулардың шыққан тегін талдап, мағынасын түсіндіру. Мақаланың будда діні қолданылған территорияны анықтау, басқа тілдерге аударылу практикасын зерттеу барысында ғылыми және тәжірибелік мәні зор. Ғылыми жұмыста салыстырмалы-тарихи, топтау, талдау, аудару әдіс-тәсілдері қолданыла келе, көне түркі тілінде сол дәуірде қолданылған діни атаулардың шығу төркінін талдауға қол жеткізілді. Зерттеу жұмысымызды жазу барысында ғылым әлемінде кең танымал будда дінін уағыздайтын "Секиз йүкмек йарук" сутрасындағы діни атаулар пайдаланылды. Жұмыс нәтижесінде мани, будда, христиан діні туралы мәтіндерден аударма жасағанда көне ұйғыр тілінде балама атаулар жасалынғандығы, яғни жаңа сөздер тудырылғандығы және олардың кең қолданылғандығы анықталып, оларға этнолингвистикалық тұрғыдан талдау жасалынды. Мақаланың өзектілігі бұл тақырыптың қазақ ғылымында қазақ тілінде бұрын-соңды қолға алынбағандығы және ғылыми айналысқа түспегендігі болып табылады. Мақала мәтіндердегі ескі дәуірде қолданылған діни атауларды анықтау, ішінен қажетін алып, пайдалану тұрғысынан қазақ дінтану ғылымына өзіндік үлес қосуымен құнды. Мақаланы "Дінтану тарихы!", "Түркі әлемі дінтану тарихы", "Әлем діндері тарихы" пәндерінен көмекші оқу құралы ретінде пайдалануға болады. Жұмысты жазу барысында бірнеше отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектері пайдаланылды. |
|---|---|
| ISSN: | 2521-6465 |
| Contains: | Enthalten in: Chabaršy. Dintanu serijasy
|
| Persistent identifiers: | DOI: 10.26577//EJRS.2024.v37.i1.r10 |